7 tips voor een boeiend lekenpraatje 🎓

Je hebt het gehaald: je proefschrift is af, de promotiedatum staat in de agenda en de uitnodigingen zijn verstuurd.

Maar dan komt de volgende uitdaging om de hoek kijken: het lekenpraatje! Want hoe vertaal je je complexe onderzoek naar een verhaal dat ook je oma begrijpt? Met deze 7 tips kom je een heel eind!

1. Maak het persoonlijk

Hoewel je waarschijnlijk al ervaren bent in het geven van wetenschappelijke presentaties op congressen, is het belangrijk om je lekenpraatje anders aan te pakken. Een puur zakelijke aanpak leidt vaak tot een droog en saai verhaal. Pakkende verhalen hebben juist een persoonlijke touch nodig.

Om je verhaal interessant te maken voor een breed publiek zoals familie en vrienden, kun je het beste persoonlijke elementen toevoegen. Begin bijvoorbeeld met een persoonlijke anekdote, vertel hoe het onderzoek jouw kijk op het onderwerp heeft veranderd, beschrijf hoe intensief de dataverzameling was, of deel je toekomstvisie.

Deze persoonlijke elementen maken je verhaal levendig en toegankelijk.

2. Focus op het WAAROM, niet op het HOE

Dit is een belangrijke tip voor wetenschappers die voor een breed publiek presenteren. Veel onderzoekers zijn gewend om uitgebreid in te gaan op hun methodologie, maar voor een algemeen publiek is dit vaak het minst interessante deel.

Natuurlijk moet je publiek weten dat je gedegen onderzoek hebt gedaan, maar besteed hier niet te veel tijd aan. Focus liever op WAAROM je onderzoek belangrijk is. Welk maatschappelijk probleem pak je aan? Wat gebeurt er als er geen oplossing komt? Veel mensen zijn zich niet bewust van het onderliggende probleem, dus neem ze daar goed in mee.

3. Voorkom copyright-stress

Even praktisch: gebruik rechtenvrije afbeeldingen voor je slides. Er zijn tegenwoordig fantastische online beeldbanken beschikbaar. Waarom? Omdat je lekenpraatje steeds vaker online belandt, en niemand zit te wachten op gedoe met auteursrechten. Een gewaarschuwd mens telt voor twee!

Wil je meer weten over gebruik van (rechtenvrije) afbeeldingen in je presentatie? Volg dan de online Masterclass 'Visual Storytelling'.

4. Richt je op 1400 woorden

Voor een presentatie van 10 minuten heb je ongeveer 1400 woorden nodig, wat neerkomt op zo'n vier pagina's. Dit geeft je een duidelijk doel tijdens het schrijven.

5. Leer het uit je hoofd, maar houd je tekst bij de hand

Maak het jezelf niet onnodig moeilijk. Veel promovendi willen hun lekenpraatje volledig uit het hoofd doen, maar op je promotiedag heb je al genoeg stress. Het lekenpraatje is een van de weinige momenten waarover je controle kunt hebben.

Leer je verhaal uit je hoofd, maar aarzel niet om tijdens de presentatie je tekst erbij te houden. Zo kun je afwisselen tussen oogcontact met het publiek en je tekst raadplegen.

6. Gebruik een groot lettertype en witregels

Als je toch je tekst bij de hand houdt, maak er dan een echt script van. Gebruik geen doorlopende tekst, maar werk met duidelijke alinea's en witregels.

Dit dwingt je om natuurlijke pauzes in te lassen. Markeer ook waar je van slide moet wisselen, zodat je daar niet over hoeft na te denken.

7. Eindig met impact

Je realiseert het misschien niet, maar in veel gevallen zal je publiek denken (bewust of onbewust): "Wat heb ik hieraan?" Geef ze daarom een concrete boodschap of tip mee die ze in hun dagelijks leven kunnen toepassen.

Ook al is dit niet voor elk onderzoek even makkelijk, probeer waar mogelijk je publiek betrokken te maken en geef ze iets om over na te denken of in de praktijk toe te passen.

Op dit moment ontwikkel ik een ‘Lekenpraatjesmaker’. Hou mijn Linkedinpagina in de gaten voor updates.

Wil je goed voorbereid zijn op je promotie? Dan is de online cursus 'How to nail your PhD defense' iets voor jou!